Η μεγάλη επιστροφή του Σωκράτη

Το σχέδιο για τον νέο ΟΠΑΠ, οι καλές σχέσεις με την Αριστερά, γιατί μιλάει την ίδια γλώσσα με τον ΣΥΡΙΖΑ και τα σενάρια επιστροφής του στον Ολυμπιακό

Τα τελευταία χρόνια ο επιχειρηματίας Σωκράτης Π. Κόκκαλης, με τη δεσπόζουσα παρουσία στα ελληνικά πράγματα για τρεις και πλέον δεκαετίες, δεν έβγαζε ειδήσεις. Η παρουσία του στις γενικές συνελεύσεις των εταιρειών που ο ίδιος ίδρυσε και διηύθυνε -όσες από εκείνες παραμένουν εισηγμένες στο ελληνικό χρηματιστήριο- περνούσε στα ψιλά των εφημερίδων και τo ενδιαφέρον των media, ακόμη και των λεγόμενων «νέων Μέσων» με την εύκολη πρώτη ύλη, σχεδόν αδιαφορούσαν.

Και όμως, μία και μόνη παρέμβασή του -στην πρόσφατη γενική συνέλευση των μετόχων της εταιρείας Intralot, μιας από τις ηγέτιδες δυνάμεις της αγοράς gaming διεθνώς- ήταν καταλυτική για να τραβήξει πάνω του όλα τα φώτα της δημοσιότητας. Πολλοί αιφνιδιάστηκαν, άλλοι χαμογέλασαν με νόημα, ελάχιστοι, όμως, γνώριζαν ότι η πρόταση για την Εθνική Λοταρία ήταν ένα σχέδιο που είχε πίσω της πολλή διαβούλευση, πολλή σκέψη αλλά και πολλή ζύμωση (η αγαπημένη λέξη των αριστερών για να συνεννοούνται μεταξύ τους). Την ίδια στιγμή η εύκολη κουβέντα που πέρασε από στόμα σε στόμα ήταν το comeback, η μεγάλη επιστροφή του Σωκράτη Π. Κόκκαλη. Μια εύκολη κουβέντα για πρώτη ανάγνωση των γεγονότων δίχως αμφιβολία, αλλά και μια κουβέντα που έχει να κάνει με την αλήθεια της προσλαμβάνουσας παράστασης του ευρύτερου κοινού με διαμεσολαβητή τα media. Για παράδειγμα, τα τελευταία χρόνια η νέα γενιά της οικογένειας Κόκκαλη -με τον Κωνσταντίνο Σ. Κόκκαλη, έναν από τους τρεις γιους του- έχει έρθει στο προσκήνιο και αναλαμβάνει κεντρικούς ρόλους στο μάνατζεντ. 

Παρ’ όλα αυτά τα επίσημα της εταιρικής διακυβέρνησης ο Σωκράτης Π. Κόκκαλης στην κρίσιμη στιγμή ήταν εκεί που έπρεπε για να διαβάσει με σωστό τρόπο τα δεδομένα της πολιτικής και κοινωνικής συγκυρίας, να μιλήσει στο ακροατήριο της νέας διακυβέρνησης με τη γλώσσα των δικών του ευαισθησιών, να προσκομίσει ιδέες και σχέδια μιας εναλλακτικής διεξόδου σε μια κρίσιμη αγορά όπως εκείνη της αγοράς των τυχερών παιχνιδιών. Ο Σωκράτης Π. Κόκκαλης με λίγα λόγια ήταν εκεί τη στιγμή που έπρεπε και με τον τρόπο που έπρεπε. 

Οι δυσκολίες και οι επιτυχίες

Το βιογραφικό του είναι πάνω κάτω γνωστό - κυρίως δε εκείνο το σκέλος που έχει να κάνει με τις μπίζνες: από τα τηλέφωνα του ΟΤΕ, το Ξυστό και το Στοίχημα μέχρι τον Ολυμπιακό και το Στάδιο «Γ. Καραϊσκάκης». Για πολλούς όμως και κυρίως για τους σημερινούς πιτσιρικάδες -στην ηλικία του εγγονού του, του Σωκράτη Πέτρου Κόκκαλη- είναι ένα άγνωστο και αδιάβαστο βιβλίο. 

Ο Σωκράτης Π. Κόκκαλης πέραν των πολυσχιδών επιχειρηματικών δραστηριοτήτων του -ο ίδιος είναι ιδρυτής, πρόεδρος και κύριος μέτοχος του ομίλου εταιρειών που στεγάστηκαν κάτω από το όνομα Intracom στην γκάμα των οποίων βρέθηκαν δραστηριότητες από τις τηλεπικοινωνίες και την πληροφορική μέχρι τα συστήματα για τη διαχείριση των τυχερών παιχνιδιών, ενώ υπήρξε πρόεδρος της ΠΑΕ Ολυμπιακός για 17 χρόνια, από τον Μάιο του 1993 ως τον Δεκέμβριο του 2010 (με 12 πρωταθλήματα, 4 κύπελλα, 4 νταμπλ), καθώς και πρόεδρος της ΚΑΕ Ολυμπιακός από το 1991 ως το 2004 (με 5 πρωταθλήματα, 3 κύπελλα, 2 νταμπλ και 1 Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα)- είναι ένα πρόσωπο που μίλησε πρόσωπο με πρόσωπο με την Ιστορία  και βάδισε στους δρόμους της ήδη από την ηλικία των 5 ετών. Σε αυτήν την τρυφερή ηλικία βρέθηκε ακολουθώντας τον πατέρα του στα βουνά της Ευρυτανίας, εκεί όπου είχε εγκατασταθεί η λεγόμενη «κυβέρνηση του Βουνού» ή «κυβέρνηση της Ελεύθερης Ελλάδας». 

Ο πατέρας Κόκκαλης -καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και διακεκριμένος χειρουργός- ήταν μέλος της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης (ΠΕΕΑ) ως γραμματέας Κοινωνικής Πρόνοιας. Ο γιατρός και συγγραφέας Αλέξανδρος Ζαούσης στο βιβλίο του «Αναμνήσεις ενός Αντιήρωα» θυμάται «ένα διαβολάκι» και «μικρό ατίθασο αγοράκι» στα Φουρνά της Ευρυτανίας τον Οκτώβριο του ’44. Αυτό το «διαβολάκι» ήταν ο Σωκράτης Π. Κόκκαλης - ο «Ακης» αλλά και ο «Σωκρατάκος», όπως τον αποκαλούσε χαϊδευτικά ο πατέρας του. 

Η οικογένεια μετά την Απελευθέρωση επανέρχεται στην Αθήνα και οι περιπέτειες του μεγάλου ταξιδιού της στα δύσβατα μονοπάτια της Ιστορίας συνεχίζονται. 

Ο Σωκράτης θα είναι στο διπλανό δωμάτιο την ίδια στιγμή που ξεψυχά ο Γιώργης Σιάντος, γραμματέας στο πόδι του Ζαχαριάδη την περίοδο της Κατοχής και των Δεκεμβριανών. 

Ο Σωκράτης θα βρεθεί εκτός συνόρων ήδη από το 1947, πρώτα με την οικογένεια στο Βελιγράδι και μετά μόνος του στο απόμερο και αφιλόξενο Μπούλκες, τη μικρή κομμουνιστική επικράτεια στη γιουγκοσλαβική Βοϊβοντίνα. Ο πατέρας του -μέλος της Προσωρινής Δημοκρατικής Κυβέρνησης- θα γράψει: 

«Παρηγορούμαστε γιατί η διαμονή του Ακη μαζί με τα άλλα παιδιά του λαού θα τον ωφελήσει και θα του δυναμώσει τον ψυχισμό του». 

Τα δύσκολα, όμως, για τον Σωκράτη Π. Κόκκαλη θα έρθουν αργότερα. Οταν ο ίδιος θα αντιμετωπίσει σοβαρότατα θέματα με την υγεία του και θα χρειαστεί να περάσει μήνες σε νοσοκομεία στην Ουγγαρία και τη Ρουμανία προτού σταθεί στα πόδια του ξανά και αντιμετωπίσει πια τις δυσκολίες της προσαρμογής του στα μέρη της αναγκαστικής εξορίας. Μετά την ήττα του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΔΣΕ) η οικογένεια του καθηγητή Πέτρου Κόκκαλη θα εγκατασταθεί -με ένα μικρό διάλειμμα στο Βουκουρέστι- στο Βερολίνο, τη διχοτομημένη στα δύο άλλοτε πρωτεύουσα της Γερμανίας. 

Το ελληνικό κοινό γνωρίζει τον Σωκράτη Π. Κόκκαλη από μια φωτογραφία που δημοσιεύεται στις εφημερίδες της 30ής Ιανουαρίου 1962. Στην εφημερίδα «Η Αυγή» -εκφραστικό όργανο της Ενιαίας Δημοκρατικής Αριστεράς (ΕΔΑ) - αυτής της ημέρας η φωτογραφία του Σωκράτη ανάμεσα στη μαυροφορεμένη μητέρα του Νίκη Κόκκαλη και την αδελφή του Αυγή δημοσιεύεται πρωτοσέλιδη και μάλιστα στο κέντρο της μαζί με άλλες από την πάνδημη κηδεία του καθηγητή Πέτρου Κόκκαλη στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών. Τον καθηγητή για τον οποίο η κυβέρνηση Κωνσταντίνου Καραμανλή δίνει την άδεια να ταφεί στα χώματα της πατρίδας αποχαιρετούν μεταξύ άλλων ο Δημήτρης Παπασπύρου (μετέπειτα πρόεδρος της Βουλής), ο Γρηγόρης Λαμπράκης και ο γνωστός λογοτέχνης Κοσμάς Πολίτης (πρόεδρος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών). 

Ο Σωκράτης Π. Κόκκαλης επιστρέφει οριστικά στην Ελλάδα στα μέσα της δεκαετίας του ’60 έχοντας στις αποσκευές του καλές σπουδές και ένα καλό οικογενειακό όνομα που μετρούσε και άνοιγε πόρτες σε κύκλους της αθηναϊκής κοινωνίας της εποχής και ξεκινάει να γράφει με τις πράξεις του, τις επιτυχίες και τα λάθη, τις εμπλοκές και τις αντιπαραθέσεις το δικό του κεφάλαιο και στη ζωή και στις μπίζνες.  

Κέρδη 600 εκατ. € για Δημόσιο και ασφαλιστικά ταμεία

Τα 5 σημεία-κλειδιά της πρότασης στον Βαρουφάκη για αύξηση των δημοσίων εσόδων

Η κυβέρνηση βρήκε στην πρόταση του επιχειρηματία Σωκράτη Κόκκαλη για την ίδρυση Εθνικής Λοταρίας μια ανέλπιστη διέξοδο για την αύξηση των δημοσίων εσόδων και τη δημιουργία νέων πηγών σταθερής χρηματοδότησης των ασφαλιστικών ταμείων.
 
Παράλληλα με τα έσοδα η πρόταση που συναντά πολιτική και κοινωνική αποδοχή κινείται στο πλαίσιο των εξαγγελιών και δεσμεύσεων του ΣΥΡΙΖΑ δίχως να θέτει σε κίνδυνο την ιδιωτικοποίηση του ΟΠΑΠ. 

Αλλά, ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Την πρόταση για την ίδρυση Εθνικής Λοταρίας με στόχο την ενίσχυση των δημοσίων εσόδων έθεσε υπόψη του υπουργού Οικονομικών, στις 15 Μαΐου, όπως έκανε γνωστό με δηλώσεις του ο ιδρυτής της Intralot στο πλαίσιο της γενικής συνέλευσης της εισηγμένης εταιρείας. Με αυτόν τον τρόπο όχι μόνο έδωσε ένα ηχηρό «παρών» στις εξελίξεις που φαίνεται πως θα ακολουθήσουν, σηματοδοτώντας έτσι την επιστροφή του στα δημόσια πράγματα και μάλιστα σε μια πολύ κρίσιμη χρονικά αλλά και πολιτικά στιγμή. Αλλωστε, η πρότασή του είναι πρώτης γραμμής, με ισχυρά επιχειρήματα, ευρύ έδαφος πολιτικής και κοινωνικής νομιμοποίησης αλλά και σαφείς και ξεκάθαρους στόχους.

■ Το πρώτο σημείο-κλειδί της πρότασης στο πλαίσιο των οικονομικών-κοινωνικών οφελών είναι τα προσδοκώμενα έσοδα του εγχειρήματος. Η πρόταση αναφέρεται σε δημόσια έσοδα της τάξης των 500-600 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση και με πολλαπλές εξασφαλίσεις. Το ποσό των εσόδων αυτών δεν περιλαμβάνει το αντίτιμο που έτσι κι αλλιώς θα δοθεί για την παραχώρηση του μάνατζμεντ της Εθνικής Λοταρίας και το οποίο θα μπορούσε να κυμαίνεται ανάμεσα στα 100-200 εκατ. ευρώ.

■ Το δεύτερο είναι η εμπλοκή στο εγχείρημα των ασφαλιστικών ταμείων τα οποία ως μέτοχοι της Εθνικής Λοταρίας θα εισπράττουν το μεγαλύτερο μέρος των μερισμάτων από την κερδοφόρα λειτουργία της.

■ Το τρίτο σημείο-κλειδί αφορά την απασχόληση μέσα από τη δημιουργία χιλιάδων νέων θέσεων εργασίας - κυρίως στον τομέα της απασχόλησης νέων ανθρώπων που σήμερα δοκιμάζονται από τη μάστιγα της ανεργίας.

■ Το τέταρτο έχει να κάνει με την αποτροπή της μονοπωλιακής θέσης μιας ιδιωτικής εταιρείας που κάνει χρήση της δεσπόζουσας θέσης της επηρεάζοντας με τον τρόπο της τόσο τον ευαίσθητο χώρο του αθλητισμού όσο και εκείνον των media. 

■  Το πέμπτο σημείο-κλειδί έχει να κάνει με το άνοιγμα της αγοράς σε νέα πεδία δραστηριοτήτων προσελκύοντας επενδυτές και κεφάλαια.

Ολόκληρο το κείμενο της πρότασης Κόκκαλη για την οργάνωση της αγοράς των τυχερών παιχνιδιών και την ίδρυση Εθνικής Λοταρίας έχει ως εξής:

 
Α. ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 

1. Η αγορά των τυχερών παιχνιδιών στην Ελλάδα είναι αναπτυγμένη με βάση τα διεθνή δεδομένα. Η πώληση της συμμετοχής του 33% του Ελληνικού Δημοσίου είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ιδιωτικού μονοπωλίου με όλες τις αρνητικές συνέπειες σ’ αυτόν τον ευαίσθητο τομέα. Να σημειωθεί ότι η παράνομη αγορά, κυρίως στο Internet, Call Centers και παιγνιομηχανημάτων (VLTs-SLOTS) είναι σημαντική και αποτελεί κατά εκτίμηση περίπου το 50% του συνόλου. 



Ο κ. Σωκράτης Κόκκαλης την περίοδο που ήταν πρόεδρος του Ολυμπιακού

2. Η ιδιωτικοποίηση του ΟΠΑΠ από την προηγούμενη κυβέρνηση, πέραν της προφανούς μεθόδευσης υπέρ του μοναδικού υποψηφίου, οδήγησε στο αναμφισβήτητο γεγονός της απώλειας σημαντικών ετήσιων εσόδων για το κράτος. 

3. Επιπλέον της απώλειας των εσόδων ο ιδιωτικοποιημένος ΟΠΑΠ με το μεγάλο διαφημιστικό και χορηγικό budget επηρεάζει τα ΜΜΕ και τον αθλητισμό, τομείς με ιδιαίτερη πολιτική και κοινωνική σημασία στη χώρα. 

4. Η σωστή λειτουργία της αγοράς των τυχερών παιχνιδιών προϋποθέτει την άμεση αναδιοργάνωση και λειτουργία της Επιτροπής Ελέγχου και Εποπτείας Παιγνίων (ΕΕΕΠ). 


Β. ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ 

Η στρατηγική της κυβέρνησης σε έναν ευαίσθητο κοινωνικά και σημαντικό οικονομικά κλάδο προτείνουμε να χαραχτεί στους εξής άξονες: 

1. Mεγιστοποίηση των εσόδων του κράτους διασφαλίζοντας το κοινωνικό σύνολο (responsible gaming). 

2. Υλοποίηση των προεκλογικών δεσμεύσεων για χρηματοδότηση των ασφαλιστικών ταμείων. 

3. Μη αναστροφή της ιδιωτικοποίησης του ΟΠΑΠ. 

4. Διασφάλιση όρων υγιούς ανταγωνισμού σε μια σωστά ρυθμιζόμενη αγορά. 

5. Ανάπτυξη διεθνούς δραστηριότητας μέσω στρατηγικών συνεργασιών. 


Γ. ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ 

Στην υλοποίηση της εθνικής στρατηγικής βασικοί άξονες είναι: 
1. Η άρτια συγκρότηση και ορθολογική λειτουργία της ΕΕΕΠ ως εργαλείου διαμόρφωσης της εθνικής στρατηγικής υπό την εποπτεία του υπουργείου Οικονομικών. 
2. Η ίδρυση και συγκρότηση του Εθνικού Οργανισμού Τυχερών Παιχνιδιών (Εθνική Λοταρία - National Lottery) ως πυλώνα άσκησης της εθνικής στρατηγικής. 

Ειδικότερα: 

Γ.1 Επιτροπή Παιγνίων ΕΕΕΠ 

1. Η επιτροπή θα πρέπει να αποκτήσει πλήρη επιχειρησιακή ικανότητα και όχι απλά «νομικίστικη» (αυτό εξυπηρετούσε τη σχέση εξάρτησης και μη ελέγχου προς τον ΟΠΑΠ). 

2. Θα είναι αρμόδια για τη διενέργεια των διεθνών διαγωνισμών για την παραχώρηση αδειών και την επιλογή στρατηγικών συνεργασιών. 
Γ.2 Εθνικός Οργανισμός Τυχερών Παιχνιδιών (Εθνική Λοταρία - National Lottery) 

1. Είναι νομικά ισχυρή η άποψη ότι ο ΟΠΑΠ δεν έχει μονοπώλιο σε όλα τα είδη αριθμολαχείων αλλά σε συγκεκριμένη γκάμα. Επίσης, το δικαίωμα προτίμησης που έχει ο ΟΠΑΠ σε κάθε νέο παιχνίδι μπορεί να ξεπεραστεί διότι αφορά ανάθεση σε άλλους ιδιωτικούς φορείς. Συνεπώς, είναι δυνατή η δημιουργία νέας Δημόσιας Λοταρίας στην οποία θα παραχωρηθούν από το Δημόσιο παιχνίδια αριθμολαχείων (τύπου Lotto, Joker, ΚΙΝΟ, Στοίχημα κ.λπ.). 

2. Το μονοπώλιο του ΟΠΑΠ στο Στοίχημα αφορά τη διοργάνωσή του στα πρακτορεία, ενώ αμφισβητείται έντονα (και από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή) η επέκτασή του στο Internet. Σε κάθε περίπτωση η συνολική ποινολόγηση (penalties) που θα δικαιούνται οι ΟΠΑΠ/ΕΜΜΑ DELTA από το σπάσιμο του μονοπωλίου στο Στοίχημα εκτιμάται στα 30 εκατ. ευρώ, ποσό μικρό σε σχέση με τα αναμενόμενα έσοδα από το άνοιγμα της αγοράς στο δημοφιλές αυτό παιχνίδι. 


3. Η οργάνωση της Εθνικής Λοταρίας μπορεί να γίνει με προκήρυξη διεθνούς διαγωνισμού που θα ορίζει: 

■ Τη μετοχική σύνθεση - μπορεί να είναι 100% φορείς του Δημοσίου ή ΣΔΙΤ. 
■ Σε περίπτωση ιδιοκτησίας 100% δημοσίων φορέων (που θα επιλεγούν από την κυβέρνηση) θα δίδεται παραχώρηση μάνατζμεντ (π.χ. για 15 χρόνια) με καταβολή αντιτίμου (από τη διεθνή εμπειρία μας και ανάλογα με τους όρους (χρονική διάρκεια κ.λπ.) θα μπορούσε να κυμανθεί από 100-200 εκατ. ευρώ) και εγγυημένου business plan για τη διάρκεια παραχώρησης. 
■ Ανάληψη οποιουδήποτε κόστους τυχόν απαιτήσεων του ΟΠΑΠ. 


4. Η λειτουργία της Εθνικής Λοταρίας θα επεκταθεί και σε νέα σημεία πώλησης, δημιουργώντας έτσι νέες θέσεις εργασίας. 

Οι τυχόν αντιδράσεις των πρακτόρων του ΟΠΑΠ θα εξισορροπηθούν με τη διασφάλιση της λειτουργίας των VLTs (παιγνιομηχανημάτων) του ΟΠΑΠ αποκλειστικά στα πρακτορεία του ΟΠΑΠ. 

5. Το κόστος ανάπτυξης της Εθνικής Λοταρίας δεν θα βαρύνει το Δημόσιο διότι αυτό θα το αναλάβει η εξειδικευμένη εταιρεία μάνατζμεντ ή, σε περίπτωση ΣΔΙΤ, ο ιδιωτικός φορέας. 



Δ. ΟΦΕΛΗ 

Η πρόταση αυτή έχει οικονομικά και κοινωνικά οφέλη. Ειδικότερα: 

1. Η σωστή και εύρυθμη οργάνωση του κλάδου θα βοηθήσει στη συνολική ανάπτυξή του και στην καταπολέμηση της παράνομης αγοράς. Δεδομένου ότι το Δημόσιο εισπράττει φόρο από τον τζίρο και τα κέρδη των νικητών όλων των τυχερών παιχνιδιών, η συνολική ανάπτυξη του κλάδου θα οδηγήσει σε επιπλέον έσοδα του Δημοσίου εκτιμώμενα σε 500-600 εκατ. ευρώ τον χρόνο, περιλαμβανομένων εσόδων από φόρους εισοδήματος, ΦΠΑ, διαφήμισης κ.λπ., εκτός από την είσπραξη προκαταβολής για την παραχώρηση του μάνατζμεντ της Εθνικής Λοταρίας (100-200 εκατ. ευρώ). 

2. Επιπλέον των ανωτέρω εσόδων, τα ασφαλιστικά ταμεία ως μέτοχοι θα εισπράττουν μερίσματα από τη λειτουργία της Εθνικής Λοταρίας. Ο εκτιμώμενος τζίρος σε πλήρη ανάπτυξη θα ανέρχεται στα 2-3 δισ. ευρώ ετησίως (εξαρτάται από τη γενικότερη οικονομική κατάσταση). 

3. Δημιουργία 10.000 νέων θέσεων εργασίας κυρίως στην ανάπτυξη νέων δικτύων πώλησης και στην οργάνωση της νέας λοταρίας. 

4. Δημιουργία υγιούς ανταγωνιστικού πλαισίου το οποίο λειτουργεί προς όφελος του Δημοσίου και των πολιτών, σπάζοντας παράλληλα τον μεγάλο κίνδυνο ενός πανίσχυρου ιδιωτικού μονοπωλίου του ΟΠΑΠ ο οποίος θα ελέγχει το 90% της εγχώριας αγοράς (εκτός καζίνο) και βέβαια θα έχει σοβαρή επιρροή στα ΜΜΕ και τον αθλητισμό.